डॉ. अमोल देशमुख – मनोविकार आणि मेंदूविकार तज्ञ
दररोज माझ्या क्लिनिकमध्ये अनेक रुग्ण चिंता (Anxiety) संबंधित तक्रारी घेऊन येतात. कोणी झोप येत नाही म्हणून, कोणी ऑफिसमध्ये घाबरायला होतं म्हणून, तर कोणी अगदी सामाजिक प्रसंगांपासून दूर राहतो म्हणून.
त्यांना भेटताना एक गोष्ट नेहमी लक्षात येते – बहुतेक जणांना वाटतं की ही फक्त त्यांचीच समस्या आहे, आणि ती “बाहेर येऊन बोलण्यासारखी गोष्ट नाही”.
पण सत्य हे आहे की चिंता ही एक सामान्य, आणि पूर्णपणे उपचारक्षम मानसिक स्थिती आहे.
म्हणूनच, चिंता असलेल्या रुग्णांना मी नेहमी खालील ३ गोष्टी आवर्जून सांगतो:
१. “तुम्ही एकटे नाही आहात – आणि हे तुमच्या नियंत्रणाबाहेरचेही नाही.”
चिंता म्हणजे कमजोरी नाही, आणि हे तुमच्या व्यक्तिमत्त्वाचा दोषही नाही.
जसं मधुमेह किंवा बीपीसाठी आपण डॉक्टरकडे जातो, तसंच मानसिक आरोग्यासाठीही मदत घेणं अगदी नैसर्गिक आहे.
मदत घेणं ही लक्षण आहे ‘शक्तीची’, न कि अशक्ततेची.
२. “तुमचं शरीर आणि मेंदू एकमेकांशी संवाद साधत असतात – त्यामुळे शारीरिक लक्षणंही नैसर्गिक आहेत.”
अनेक वेळा चिंता ही केवळ विचारांपुरती मर्यादित राहत नाही – ती शरीरावरही परिणाम करते:
हृदयाचा ठोका वाढणे
घाम येणे
थरथर
मळमळ
दम लागणे
हे सर्व तुमचं शरीर सांगतंय की ‘काहीतरी अस्वस्थ आहे, कृपया लक्ष द्या’.
त्यावर उपाय असतो – औषध, समुपदेशन किंवा दोन्हींच्या सहाय्याने.
३. “बदल शक्य आहे – पण तो हळूहळू घडतो.”
काही रुग्ण लगेच विचारतात – “मी किती दिवसांत बरा होईन?”
माझं उत्तर असतं – जसं एखादं झाड वाढतं त्यासाठी वेळ लागतो, तसंच मनाचं आरोग्य सुधारायलाही वेळ द्या.
रोज थोडा व्यायाम
विश्रांतीसाठी वेळ
चिंता वाढवणाऱ्या गोष्टींपासून ब्रेक
आणि सर्वात महत्त्वाचं – स्वतःबद्दल सहानुभूती
छोट्या छोट्या पावलांनी, तुम्ही चिंता नियंत्रित करू शकता – आणि एक समाधानी आयुष्य जगू शकता.
शेवटी…
चिंता ही तुमची ओळख नाही.
ती तुमच्यावर तात्पुरती छाया टाकते, पण त्यावर उपाय नक्की आहे.
जर तुम्हीही सतत चिंता, काळजी, थकवा किंवा बेचैनी अनुभवत असाल, तर कृपया डॉक्टरांशी बोला.
लवकर मदत घेतल्यास परिणाम अधिक चांगले होतात.
