जागतिक मानसिक आरोग्य दिन हा दरवर्षी १० ऑक्टोबर रोजी साजरा केला जातो. हा दिवस मानसिक आरोग्याचे महत्त्व समजावून सांगण्यासाठी आणि मानसिक आजारांविषयीचा कलंक दूर करण्यासाठी आहे. जगभरात सुमारे दशलक्ष लोक वेगवेगळ्या मानसिक आजारांशी झुंज देत आहेत, त्यामुळे या दिवसाचं सामाजिक व शैक्षणिक महत्त्व फार मोठं आहे.
मानसिक आरोग्य म्हणजे काय?
मानसिक आरोग्य म्हणजे फक्त मानसिक आजार नसणे नाही, तर आनंदी, तणावमुक्त, सकारात्मक दृष्टीकोन ठेवणं होय. मानसिक स्वास्थ्य असलेले माणूस एका आनंदी, उत्पादक जीवनशैलीत जगू शकतो. तणाव, चिंता, नैराश्य यावर योग्य उपचार व काळजी घेतली तर मानसिक आरोग्य टिकवता येते.
मानसिक आजारांचा सामाजिक कलंक
अलीकडील काळातही मानसिक आजारांविषयी अनेक गैरसमज आहेत. बरेच लोक मानसिक आजाराला कमी लेखतात किंवा त्यांचं टाळाटाळ करतात. या कारणांमुळे उपचाराला खूप उशीर होतो आणि रुग्ण अधिक त्रस्त होतो. मानसिक आरोग्याबाबत खुल्या मनाने चर्चा होणे गरजेचं आहे.
मानसिक आरोग्यासाठी आवश्यक उपाय
१. भावनिक संवाद साधा: मनातील भावना, ताण आपल्या जवळच्या व्यक्तींशी बोलण्याचा सराव करा.
२. तणाव व्यवस्थापन: ध्यान, योग, श्वासोच्छवास यांसारख्या तंत्राचा वापर करा.
३. व्यायाम: नियमित शारीरिक व्यायामाने देखील मानसिक तणाव कमी होतो.
४. सामाजिक संबंध मजबूत करा: परिवार व मित्रांशी सकारात्मक संबंध ठेवा.
५. तज्ज्ञांचा सल्ला: मानसिक आरोग्य तज्ञांकडे वेळेत जाणे फार महत्त्वाचे आहे.
जागतिक मानसिक आरोग्य दिनाचा हेतू
या दिवशी mental health ची जागरूकता वाढवून लोकांना मदत मिळावी, कलंक दूर व्हावा, आणि सकारात्मक बदल घडावा हेच मुख्य उद्दिष्ट आहे. अनेक संस्था, डॉक्टर, आणि स्वयंसेवी संस्था मानसिक आरोग्यासाठी विविध कार्यक्रम, शिबिरे, आणि चर्चा आयोजित करतात.
“आपल्या मनाची काळजी घेणं म्हणजेच जीवनाची खरी काळजी घेणं होय. संकटाच्या काळात एकटेपणाची भावना येऊ देते, पण ती मात करण्यासाठी मदतीचा हात मिळवणं गरजेचं आहे. प्रत्येकाने या मानसिक आरोग्य दिनी स्वतःच्या आणि आजूबाजूच्या लोकांच्या मानसिक आरोग्याकडे जागरूकतेने आणि प्रेमाने पहाणं सुरू करावं.” – Dr Amol Deshmukh
निष्कर्ष
जागतिक मानसिक आरोग्य दिन हा दिवस मनाची काळजी घेण्याचा, तणाव कमी करण्याचा आणि आपुलकी वाढवण्याचा आहे. चला, मानसिक आरोग़्याला समाजात खरी जागा देऊया.
