Blog

प्रस्तावना प्रत्येक बदलणारा ऋतू आपल्या शारीरिक आरोग्यावर परिणाम करतो, पण खूपदा मानसिक आरोग्यावर होणारे बदल आपण अनवधानानं दुर्लक्ष करतो. वातावरणातील बदल, तापमानातील तफावत, प्रकाशातील बदल ह्याचा मानवी मनावर खोल परिणाम होतो. बदलत्या ऋतूंना अनुकूल होण्यासाठी आपल्या मानसिक स्वास्थ्याची योग्य काळजी घेणं गरजेचं आहे.ऋतू बदल आणि मनप्रत्येक ऋतू असतो तसा वेगळा – उन्हाळ्यात जास्त प्रकाश, मागास आणि सुस्पष्ट वातावरण, पावसाळ्यात गडदता, आर्द्रता आणि काहीसा एकटेपणा, हिवाळ्यात कमीजास्त तापमानाबरोबर सूर्यप्रकाशाची तीव्रता कमी. ह्याचा आपल्या नींद, मूड, उत्साह, आणि कार्यक्षमता यावर थेट परिणाम होतो.मानसिक आरोग्याच्या दृष्टिकोनातून ऋतू बदलसिजनल अफेक्टिव्ह डिसऑर्डर (SAD): दिवस छोटे झाले, सुर्यप्रकाश कमी झाला की काहींना नैराश्य, निगेटिव्ह विचार, ऊर्जा कमी वाटते.अनिद्रा आणि चिंता: हिवाळ्यात किंवा पावसाळ्यात रात्री लांब असतात, झोपेचा सतराशिवा, तणाव, चिंता वाढते.मनातील अस्वस्थता: वातावरणातील बदलामुळे काही वेळा मन अशांत होते, बेचैनी, चिडचिड आणि तणाव वाढतो.एकटेपणा: पावसाळ्यात किंवा हिवाळ्यात घराबाहेर कमी जाण्यामुळे सामाजिक संपर्क कमी, एकटेपणा वाढतो.मानसिक आरोग्य सुधारण्यासाठी उपाय१. आहार आणि व्यायाम: ऋतूनुरूप ताजे फळ, भाज्या, आणि नियमित व्यायाम अमून्य आहेत.
२. सूर्यप्रकाशात वेळ घालवा: शक्य असेल तेव्हा सकाळी किंवा दुपारी सूर्यात बसणे, मन प्रसन्न ठेवणं.
३. छंद आणि उपक्रम: वाचन, संगीत, कला किंवा हस्तकला यामध्ये मन रमवा.
४. भावनिक संवाद: कुटुंब व मित्रांशी मोकळेपणाने संवाद साधा, मनातील भावना शेअर करा.
५. वेळेवर झोप आणि विश्रांती: संपूर्ण झोप घ्या, झोपण्याचा वेळ ठरवा.
६. तज्ज्ञाचा सल्ला घ्या: बदलत्या ऋतूमुळे मानसिक आरोग्यात बदल जाणवला तर तज्ज्ञांकडे सल्ला अवश्य घ्या.डॉ. अमोल देशमुख यांचा संदेश”ऋतू बदलता म्हणून मन बदलणं स्वाभाविक आहे. पण हे बदल सकारात्मक राहण्यासाठी काळजी, संवाद आणि आरोग्यदायी जीवनशैली आवश्यक आहे. प्रत्येक ऋतुमध्ये आपल्या मनाची विचारपूर्वक काळजी घेणं, हेच खरे स्वास्थ्याचे सूत्र!”निष्कर्षबदलत्या ऋतूंवर आपल्या मानसिक आरोग्याचे परिणाम खोलवर होतात. ते ओळखून आणि योग्य उपाययोजना आखून आपण मनोबल, उत्साह आणि आनंद कायम ठेवू शकतो. मानसिक आरोग्य ही केवळ आजार नसून, एक सकारात्मक जीवनशैली आहे.